Historia miasta Leżajsk
Ważnym wydarzeniem w historii Leżajska stało się przeniesienie miasta. Po wyniszczającym najeździe tatarskim król Zygmunt I Stary aktem lokacyjnym wydanym w dniu 23 września 1524 r. we Lwowie, przeniósł Leżajsk znad otwartej równiny rzeki San na obecne, bardziej obronne miejsce. Przeniesione na nowe miejsce miasto miał szczęście do dobrych gospodarzy. Jeden z nich Krzysztof Szydłowiecki herbu Odrowąż, kasztelan krakowski i kanclerz koronny szczególnie dbał o obronność i rozbudowę miasta, a król Zygmunt August wydał szereg przywilejów dla miasta i jego mieszkańców.
Leżajsk stał się ważnym ośrodkiem na sandomierskim szlaku handlowym. Powstało wówczas centrum miejskie z kościołem farnym, wieżą dzwonniczo-obronną, zamkiem starostów i browarem. Królowa Bona, która w 1534 roku otrzymała Leżajsk wraz z przyległościami, w znacznym stopniu przyczyniła się do jego rozwoju gospodarczego. Po jej śmierci starostwo leżajskie przeszło w posiadanie rodu Opalińskich.
W 1590 roku miasteczko rozsławiły objawienia Matki Bożej. Następstwem tych wydarzeń była budowa w latach 1618 – 1628 kościoła i klasztoru ojców Bernardynów, które do dzisiaj są perłą ziemi leżajskiej. W 1656 roku podczas potopu szwedzkiego, niedaleko Leżajska Stefan Czarniecki stoczył bitwę ze Szwedami, o czym wspomina w III tomie „Potopu” Henryk Sienkiewicz. Rok później, węgierskie oddziały Jerzego II Rakoczego, napadły na miasto. W 1772 roku w wyniku rozbioru Polski, podupadły Leżajsk dostał się pod panowanie monarchii austriackiej, stając się prowincjonalnym ośrodkiem miejskim, a Józef Potocki – ostatni starosta leżajski, uzyskawszy zgodę władz zaborczych, przeniósł siedzibę starostwa do Łańcuta. W tym samym roku przybył do Leżajska cadyk Elimelech – jeden z najwybitniejszych przedstawicieli chasydyzmu. W 1819 roku dobra leżajskie wystawiono na licytację, w wyniku której zostały one sprzedane hrabiemu Wojciechowi Mierowi. Od niego zaś odkupił je Alfred Potocki, pierwszy ordynat na Łańcucie.
Leżajsk był miastem wielonarodowościowym i wielowyznaniowym. Zamieszkiwali tu Polacy, Żydzi, Rusini, stąd obok religii rzymskokatolickiej, rozwijała się grekokatolicka i judaizm. W Leżajsku rozkwitał ruch pielgrzymkowy: wyznawcy rzymskokatoliccy peregrynowali do Cudownego Obrazu Matki Bożej Pocieszenia w kościele farnym i bazylice ojców bernardynów, grekokatolicy – do Cudownej Ikony Matki Bożej Leżajskiej w cerkwi pw. Zaśnięcia NMP, zaś chasydzi do cadyka Elimelecha Weissbluma na żydowskim kirkucie.